Prolaktyna: kiedy wykonać test czynnościowy 2‑pkt i jak rozumieć wyniki

Prolaktyna (PRL) to hormon peptydowy produkowany głównie przez przysadkę mózgową, znany przede wszystkim z regulacji laktacji. Jej prawidłowy poziom jest jednak kluczowy dla zdrowia zarówno kobiet, jak i mężczyzn – wpływa na płodność, cykl miesiączkowy oraz ogólną równowagę hormonalną.

Gdy lekarz podejrzewa zaburzenia w wydzielaniu prolaktyny, jednorazowe badanie jej poziomu na czczo może okazać się niewystarczające. W takich sytuacjach zlecany jest test czynnościowy prolaktyny 2-punktowy z metoklopramidem, który pozwala dokładniej ocenić reakcję przysadki na stymulację.

Wskazania do wykonania testu czynnościowego prolaktyny

Test czynnościowy jest szczególnie użyteczny, gdy jednorazowy pomiar prolaktyny na czczo jest prawidłowy lub tylko nieznacznie podwyższony, a występują objawy sugerujące tzw. hiperprolaktynemię czynnościową (czynnościową), czyli nadmierne wydzielanie prolaktyny pod wpływem stresu lub innych bodźców.

Wskazania u kobiet:

• zaburzenia miesiączkowania, takie jak nieregularne cykle, rzadkie miesiączki (oligomenorrhea) lub ich brak (amenorrhea),

• niepłodność i trudności z zajściem w ciążę,

• mlekotok (galaktorrhoea), czyli wydzielanie mleka lub płynu z brodawek sutkowych poza ciążą i okresem karmienia.

Wskazania u mężczyzn:

• obniżone libido oraz zaburzenia potencji,

• ginekomastia, czyli powiększenie gruczołów piersiowych,

• niepłodność związana z obniżoną jakością nasienia.

Przygotowanie do badania

Prawidłowe przygotowanie jest niezbędne dla uzyskania wiarygodnych wyników, ponieważ poziom prolaktyny jest bardzo wrażliwy na czynniki zewnętrzne.

1. Stres i sen – warto zadbać o spokojną noc przed badaniem i ograniczyć stres, który może sztucznie podnieść poziom prolaktyny.

2. Aktywność fizyczna – zaleca się unikanie intensywnego wysiłku fizycznego na 2–3 dni przed testem.

3. Współżycie płciowe – wskazana jest wstrzemięźliwość seksualna na 24 godziny przed badaniem.

4. Pora badania – test wykonuje się rano, na czczo, po 8–12 godzinach od ostatniego posiłku.

5. Leki – koniecznie należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, w tym antykoncepcyjnych, psychotropowych czy obniżających ciśnienie, ponieważ wiele z nich wpływa na poziom prolaktyny. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić ich czasowe odstawienie.

6. Ważne – przed pierwszym pobraniem krwi zaleca się minimum 30 minut spokojnego odpoczynku w pozycji siedzącej lub leżącej.

Zobacz więcej na: https://epolmed.pl/badania/

Przebieg 2-punktowego testu czynnościowego

Test polega na podaniu leku (metoklopramidu), który jest silnym stymulatorem wydzielania prolaktyny, a następnie pomiarze jej reakcji.

1. Pomiar pierwszy (PRL 0’) – pobranie próbki krwi na czczo po okresie odpoczynku, stanowiące poziom wyjściowy prolaktyny.

2. Podanie stymulatora – doustne przyjęcie metoklopramidu w dawce zaleconej przez lekarza.

3. Pomiar drugi (PRL 1h) – pobranie kolejnej próbki krwi dokładnie 60 minut po podaniu leku.

Zobacz więcej na: https://epolmed.pl/badania/prolaktyna-test-czynnosciowy-2-pkt/

Jak rozumieć wyniki testu?

Interpretacja opiera się na porównaniu poziomu prolaktyny po stymulacji z wartością wyjściową.

• Prawidłowa reakcja – u zdrowych osób poziom prolaktyny po podaniu metoklopramidu powinien wyraźnie wzrosnąć, często kilkukrotnie w stosunku do wartości początkowej.

• Hiperprolaktynemia czynnościowa – charakteryzuje się nadmiernym, nieprawidłowo wysokim skokiem prolaktyny po stymulacji. Oznacza to nadwrażliwą reakcję przysadki na bodźce takie jak stres czy wysiłek. Leczenie zazwyczaj obejmuje farmakoterapię oraz modyfikację stylu życia.

• Brak reakcji (tzw. sztywna krzywa) – niewielki lub żaden wzrost prolaktyny po stymulacji. Taki wynik może sugerować prolaktynomę, czyli gruczolaka przysadki produkującego prolaktynę. Wymaga to dalszej diagnostyki, najczęściej w postaci rezonansu magnetycznego przysadki.

Kiedy zgłosić się do endokrynologa?

Jeśli test czynnościowy prolaktyny wykazał nieprawidłową reakcję (zarówno nadmierny skok, jak i brak reakcji), konieczna jest konsultacja u endokrynologa.

Specjalista oceni cały obraz kliniczny, w tym objawy, wyniki badań i ewentualnie zleci badania dodatkowe (np. MRI przysadki), aby postawić ostateczną diagnozę i wdrożyć celowane leczenie. Nieprawidłowe poziomy prolaktyny są zazwyczaj uleczalne i dobrze reagują na leczenie farmakologiczne, co pozwala na ustąpienie objawów i odzyskanie płodności.

Partner artykułu: https://epolmed.pl/

Artykuł sponsorowany